نقش مواد معدنی در بدن

مواد معدنی مختلف در بخش های بدن ما چه نقشی دارند؟

۱. به ساختمان استخوان‌ها، دندان‌ها که در واقع تکیه‌‌گاه عضلات هستند، مهمترین موادی که به‌ این منظور به‌کار می‌روند عبارتند از: 

کلسیم، فسفر و منیزیم

۲. در ساختمان سلول به‌کار می‌رود مانند: سلول عضلانی، گلبول قرمز خون، کبد و مهمترین آنها عبارتند از آهن، فسفر و گوگرد

۳. به‌صورت نمک‌های محلول در مایعات بدن به نسبت معین وجود دارند و در تنظیم اسیدی و بازی مایعات بدن اهمیت زیادی دارند 

مانند: سدیم، پتاسیم، کلر و رها (سدیم در مایعات خارج سلول‌ و پتاسیم در مایعات داخل سلول).

۴. در فعل و انفعالات تولیدی انرژی به‌عنوان کاتالیزور (واسطه عمل) لازم هستند. مانندک آهن، فسفر، گوگرد

۵. عمل انعقاد خون توسط یون کلسیم و ویتامین K

۶. انقباضات عضلانی و تحریک عصبی به‌واسطه یون کلسیم و فسفر

۷. انجام ترشحات در غدد داخلی مانند تیروئید که وجود ید ضروری است.

- نقش مواد معدنی و احتیاج بدن در هنگام فعالیت‌های بدنی و تمرینات ورزشی

مواد معدنی در ورزشکاران نیز در تبادل مواد به‌خصوص جریان انقباض عضله اهمیت بسزائی دارد. حتی کوچکترین تقلیل در حالت 

تعادل غلظت عادی آنها در بدن می‌تواند منجر به تغییرات زیادی در نیرو و قدرت جسمانی گردد. از این رو باید به میزان آنها ارزش 

بسیاری داد. لذا مختصراً به آنها اشاره می‌شود:

- کلسیم:

همراه با فسفات تشکیل‌دهنده استخوان‌ها و دندان‌ها می‌باشند. همچنین کلسیم در انقباض عضلانی و عبور جریان عصبی مهم بوده و عامل 

مهمی برای انعقاد خون است.

- فسفر:

فسفر در کنار کلسیم علاوه بر ساختن استخوان‌ها و دندان‌ها در ساختمان AMP-ADP-ATP و CP به‌کار رفته است. همچنین فسفات‌ها 

انتقال دهنده انرژی در انقباض و در تحریک اعصاب نقش مهمی دارد. به همین جهت مربیان، ورزشکاران خود را تشویق به مصرف 

فسفات بیشتری می‌نمایند.

- منیزیم:

منیزیم نقش مهمی در شکسته شدن و ساخت مولکول‌های چربی و قند و پروتئین دارد. منیزیم در تحریک‌پذیری اعصاب - انقباض 

عضلانی، تنظیم درجه حرارت بدن نقش مهمی دارد.

- آهن:

آهن در ساختمان هموگلوبین وجود دارد و آهن موجود در هموگلوبین حدود ۶۵ درصد میزان اکسیژن‌گیری را افزایش می‌دهد و در 

فعالیت‌های ورزش از نوع استقامتی عامل تعیین کننده در موفقیت ورزشکاران است. آهن در ساختمان مایوگلوبین (عامل انتقال‌دهنده 

اکسیژن در عضلات) وجود دارد و در فعالیت ورزشی استقامتی مهم می‌باشد. به ورزشکاران، زنان، کودکان توصیه می‌شود.

در رژیم غذائی خود از مقدار کافی آهن استفاده نمایند. کمبود آهن باعث خستگی، بی‌اشتهائی، عدم توانائی انجام حرکات در تمرینات 

ورزشی و در نتیجه کم‌خونی می‌شود.

- سدیم، پتاسیم، کلر:

مجموعاً به این سه عنصر الکترولیت گفته می‌شود زیرا به صورت الکترون یا یون در بدن می‌باشند. (املاح سدیم) پتاسیم و کلر دارای 

عمل مشابهی می‌باشند. سدیم و کلر در مایعات خارج سلولس و پتاسیم در مایعات داخل سلولی وجود دارد و مهم‌ترین وظیفه الکترولیت‌ها 

تبادل مواد غذائی و دفع مواد زائد یا تعادل مواد غذائی داخل و خارج سلول می‌باشد.  همچنین در کنترل درجه حرارت               مایعات مختلف بدن، 

نگهداری مناسب مایعات، تعادل مایعات الکترولیت بسیار مهم می‌باشد.

زمانی‌که در فعالیت ورزشی عمل تعریق زیاد است بدن از طریق عرص بسیاری از مواد الکترولیت را از دست می‌‌دهد که اگر 

الکترولیت‌ها و به‌خصوص آب جایگزین نشوند شرایط شدیدی از قبیل گرفتگی عضلانی، گرما زدگی، گرفتگی عضله قلب ایجاد می‌شود. 

بنابراین، ورزشکار و کسانی که فعالیت سخت بدنی دارند باید در مصرف مایعات و نمک دقت نمایند. ورزشکاران در حین عرق کردن یا 

پس از آن از قرص نمک استفاده می‌کنند که این اقدام صحیح نیست و اهمیت چندانی ندارد و اقدام صحیح آن است که مخلوط‌هائی از مواد 

معدنی که دارای کلسیم، پتاسیم، آهن، فسفر، منیزیم و سدیم باشد مصرف نمایند. معمولاً مخلوط‌های متعددی از مواد معدنی برای خوردن 

وجود دارد که اکثر آنها را با کربوهیدارت‌های مخلوط شده در توان‌دهی عمومی بدن به‌کار می‌برند.

- مس:

مقدار خیلی کم مورد نیاز بدن بوده و در کبد ذخیره می‌شود. در عمل ساختن هموگلوبین خون دخالت دارد و عامل ضد کم‌خونی می‌باشد و 

در بسیاری از سیستم‌های آنزیمی دخالت دارد.

- کبالت:

یکی از اجزاء مهم ویتامین B۱۲ می‌باشد. کبالت در ساختمان هورمونی که باعث تحریک تولید گلبول قرمز در مغز استخوان می‌شود 

دخالت دارد. (ارتروپویتین)

- روی:

در ساختمان شبکیه چشم و گلبول قرمز وجود دارد و در ساختمان آنزیم‌هائی که دارای فلز هستند (متالو آنزیم) دخالت دارد.

- ید:

در هورمون غده تیروئید (تیروکسین) دخالت داشته و در اکسیداسیون سلولی بر رشد مغزی، جسمی، اعمال حیاتی اعصاب و عضلات 

می‌تواند اثر داشته باشد.

- فلور:

در استخوان و دندان جایگزین شده است و از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.

- گوگرد:

در تمام سلول‌های بدن وجود دارد مو، پوست، ناخن غنی‌ترین تشکیلات بدن از نظر گوگرد می‌باشند. گوگرد در مولکول‌های اسید آمینه 

گوگرددار شرکت دارد. گوگرد همچنین در هورمون انسولین وجود داشته و در اعمال حیاتی بدن نقش مهمی دارد.

- منگنز:

در کمک به خون‌سازی، فعال کردن آنزیم‌ها، دخالت در سوخت و ساز مواد غذائی نقش دارد.